Op school zijn online boeken helemaal ingeburgerd. Maar onthoud je de leerstof die je van een scherm leest net zo goed als dezelfde informatie uit een boek? Leer je beter uit een boek?
Topografie van het boek
Op de hersenschors liggen ongeveer 200 gebieden die de binnenkomende informatie verwerken. Hoe meer die gebieden met elkaar verbonden zijn , hoe beter de informatieverwerking en hoe beter je begrijpt en onthoudt. Maryanne Wolf (universiteit Boston) stelt dat ons brein teksten behandelt als ‘tastbare objecten uit een fysieke wereld’, alsof de tekst een landschap vormt. Dat komt doordat onze hersenen fysieke, audio-visuele en ruimtelijke informatie met elkaar verbinden. Fysieke boeken bezitten een ’topografie’. Ze hebben namelijk een tekstindeling, opmaak en afbeeldingen. Daarnaast heeft een boek een bepaald gewicht en kun je aan de hoeveelheid bladzijden die je hebt omgeslagen zien hoe ver je bent. Tot slot bevatten boeken ezelsoren, scheuren en andere markeringen. Die werken als oriëntatiepunten om informatie te herinneren. Dat verklaart waarom we ons soms kunnen herinneren waar welke informatie staat. Doordat de tekst een landschap vormt, kun je de inhoud beter onthouden.
Bladeren
Een ander voordeel van lezen via papier is dat je makkelijk kunt terugbladeren en informatie opnieuw kunt lezen. Daardoor heb je beter overzicht en ervaar je minder snel frustratie als je de tekst niet in één keer begrijpt. In online (les)boeken wordt de opmaak vaak goed nagebootst en is er nagedacht over de leesbeleving. Toch is het voor je hersenen moeilijk om van een online boek een landschap te vormen, omdat je maar één pagina voor je ziet en steeds moet tikken, klikken of swipen om naar de volgende pagina te gaan. ‘Zo glijdt een landschap voorbij zonder sporen na te laten’, aldus Ferris Jabr (auteur van het artikel waarop deze tekst gebaseerd is).
Meer energie
Tot slot kost digitaal lezen meer werkgeheugencapaciteit en energie, omdat je zowel op de inhoud als op de beweging van de tekst moet concentreren. Daardoor kun je je snelle moe en gefrustreerd voelen.
Voordelen digitaal lezen
Heeft digitale tekst alleen maar nadelen? Nee, zeker niet. Als je een specifiek begrip zoekt, kun je die met de zoekfunctie makkelijker vinden. Daarnaast scheelt het veel gewicht en kun je zonder (lamp)licht lezen. Het is dus belangrijk om ervan bewust te zijn wat je digitaal en op papier leest.
Lees je om informatie te onthouden of meer voor plezier of voor ontspanning? In het eerste geval leer je beter uit een papieren boek.
Bronnen:
– http://www.jellejolles.nl/kennisarchief/video/
– Artikel: bladeren heeft zo zijn voordelen, Jabr, F., Psyche en Brein, 2014, nummer 5, blz. 16-20.