Leerlingen die zelfstandig kunnen plannen en die vrijwel altijd hun opdrachten op tijd inleveren. Daar droomt toch elke ouder en docent van? En welke leerling zit te wachten op gedoe, omdat hij zijn afspraken niet is nagekomen? Maar zelfsturing is voor veel leerlingen -zeker in deze tijd- lastig. Daarom heb ik een tool ‘zelfsturing’ ontwikkeling waarmee leerlingen zichzelf beter kunnen aansturen.
Online leren
In de afgelopen weken zijn leerlingen steeds meer online gaan werken. Als begeleider heb ik gezien dat dat veel meer zelfsturing van hen vraagt. Zo moeten opdrachten niet meer fysiek, maar online ingeleverd worden. Alle informatie en instructie die de docent geeft, moet schriftelijk verwerkt worden. Dat leidt tot een hogere cognitieve belasting.
Daarnaast zijn niet alle netwerken aangepast op het online werken. Docenten vragen aan leerlingen om foto’s van opgaven op te sturen. Of leerlingen werken online aan opdrachten, maar kunnen die door een technische storingen niet opslaan. Dat heeft weer invloed op hun planning.
Verschil zelfsturing en executieve functies
Zelfsturing wordt nog wel eens verward met executieve functies. Executieve functies zijn een onderdeel van zelfsturing; het zijn hersenprocessen die effectief gedrag mogelijk maken. Dat geldt niet alleen in een leeromgeving, zoals school of een studie, maar ook in een sociale context. Executieve functies helpen mensen om (alledaagse) problemen op te lossen (Jolles, 2016).
Vaardigheden voor zelfsturing
Om jezelf aan te kunnen sturen zijn veel vaardigheden nodig. Denk aan manieren vinden om jezelf te motiveren. Zelfsturing houdt ook in dat de leerling leerstrategieën kent en die daadwerkelijk inzet. Of huiswerk nakijkt en serieus nagaat wat hij/zij goed en niet goed heeft gedaan en wat de oorzaak daarvan is. En dat is nog maar een fractie van de kennis en vaardigheden die een leerling nodig heeft om zichzelf goed aan te sturen.
Zelfsturing aanleren
Natuurlijk bezit de ene leerling meer zelfsturing dan de andere leerling. Dat heeft deels te maken met de snelheid van de hersenontwikkeling. Zo ontwikkeld de prefrontale cortex bij meisjes sneller dan bij jongens. Maar ook opvoeding speelt een belangrijke rol. Als ouders georganiseerd zijn, zien kinderen hoe je organiseert. Dat vergroot de kans dat ze die vaardigheid op latere leeftijd voldoende bezitten.
Online tool
Voor leerlingen die het lastig vinden om overzicht te houden, heb ik de tool ‘zelfsturing’ ontwikkeld. Daar staan alle vragen in die ik stel tijdens het begeleiden van leerlingen.
Bronnen
Jolles. J. (2016). Het tienerbrein. Over de adolescent tussen biologie en omgeving. Amsterdam: University Press.