Waar komen kinderen vandaan? Waarom verbrandt een komeet wel en een astronaut, die net binnen de dampkring uit een ruimtevaartuig springt, niet? Vragen vanuit nieuwsgierigheid. Waarom stellen kinderen die vragen? Waarom is nieuwsgierigheid een belangrijke eigenschap om goed te kunnen leren en ontwikkelen? En wat kunt u als ouder of leerkracht doen om nieuwsgierigheid aan te moedigen?

Nieuwigheden

Mensen -en met name kinderen en jongeren- houden van nieuwigheden. Volgens Jolles (2020) is nieuwsgierigheid een natuurlijke neiging om nieuwe ervaringen en sensaties op te zoeken en op zoek te gaan naar oplossingen. Door nieuwsgierig te zijn, kunnen we leren van ervaringen. Daarnaast leren we emoties, bedoelingen en gedrag van onszelf en anderen begrijpen. Kinderen en jongeren moeten dat zich allemaal eigen maken. 

Nut van nieuwsgierigheid

Nieuwsgierigheid leidt tot actie; we gaan op onderzoek uit. Daardoor leren we en doen we ervaring op. Kinderen en jongeren leggen een kennisbasis of een kennisnet, zoals Jolles (2020) het noemt. Een dicht en hecht kennisnet is de basis voor meer kennis. Maar waar is kennis voor nodig? We kunnen het meeste opzoeken op google? Dat klopt. Maar kennis leidt snel tot meer kennis. Hoe meer kennis iemand heeft, hoe beter de ontwikkeling van de creativiteit. En creativiteit is nodig om tot nieuwe inzichten en ideeën te komen. Dat hebben we nodig, omdat de wereld snel verandert. Daarnaast geven Kirschner (2019) en Aardnoudse (2017) in een aantal artikelen in Didactief aan dat kennis dé basis voor begrijpend lezen is. Natuurlijk, technisch lezen en het gebruiken van leesstrategieën zijn dat ook. Maar daarmee ben je er nog niet, want die technieken en vaardigheden zullen niet helpen met het begrijpen van het laatste gepubliceerde artikel over kwantummechanica. Daarvoor heb je echt (basis)kennis nodig over dat onderwerp. Daarom is nieuwsgierigheid een belangrijke eigenschap om goed te kunnen leren en ontwikkelen.

Nieuwsgierigheid aanmoedigen. Hoe?
  • Neem kinderen meer naar allerlei activiteiten: festivals, musea, bijeenkomsten, events, etc. 
  • Haal boeken en tijdschriften in huis over uiteenlopende onderwerpen en gekke/leuke weetjes (guinessbook of records). Veel tijdschriften hebben een kindervariant, zoals National Geographic Junior of Quest Junior. 
  • Vertel wat je vandaag beleefd hebt. (Toegespitst op de leeftijd en interesse van het kind.)
  • Stimuleer verwondering. Wijs op zaken die alledaags lijken, maar bijzonder zijn. Vormen en kleuren in de natuur bijvoorbeeld.
  • Stel (daarbij) vragen als: Hoe zit dat? Hoe kan dat? 
  • Stimuleer thuis een omgeving waarin vragen gesteld worden. Kind-> ouder en vice versa. Stel vragen aan je kind over zaken waar je minder verstand van hebt, zoals brommers, mode en nieuwe media.
  • Blijf investeren in de interesse. Vragen beantwoorden kost vaak wat tijd en antwoorden roepen vragen op. 
  • Geef aan dat er soms een antwoord of oplossing is op een vraag of een probleem. Ga samen in gesprek over mogelijke antwoorden en oplossingen. Zoek eventueel samen naar een oplossing.
  • Nieuwsgierigheid richt zich op nieuwe zaken. Laat kinderen nieuwe dingen ervaren, beleven, ontdekken en proberen. Probeer een ruimte te creëren waar kinderen ongestoord kunnen ‘prutsen’ en ‘rommelen’. Denk aan een werkbank in de schuur of op zolder. 
  • Speel spellen. Veel spellen zijn gericht op kennisontwikkeling en dagen ambitie uit. Daarnaast zijn bordspellen spelen goed voor de ontwikkeling van veel executieve functies.
Bronnen

Aarnoutse, C. (2017). Begrijpend lezen: meer dan strategieën. Gevonden op 17 augustus 2020, op https://didactiefonline.nl/artikel/begrijpend-lezen-meer-dan-strategieen

Jolles. J. (2020). Leer je kind kennen. Amsterdam: Pluim

Kirschner, P.A. (2019). Begrijpend lezen is oneerlijk. Gevonden op 17 augustus 2020, op: https://didactiefonline.nl/blog/paul-kirschner/begrijpend-lezen-is-oneerlijk