Woensdag. Ik leg uit hoe je lever overtollige eiwitten afbreekt en dat daarbij het schadelijke ureum ontstaat. De leerling (eind klas 2) begrijpt de uitleg en vraagt: ‘Dus als je heel veel vlees en vis eet, kan je lever kapot gaan?‘ Veel leerlingen vragen: ‘Waarom moet ik dit leren, we hebben toch google?’ Zelfs Einstein schijnt het zich afgevraagd te hebben. Dus wat is het belang van parate kennis? Gaan we voor parate kennis of toch googlen?

Waarom allerlei kennis van buiten leren die we makkelijk in naslagwerken kunnen opzoeken? – Albert Einstein

Inzicht

Er zijn drie redenen. Ten eerste heb je parate kennis nodig om onder andere verbanden te leggen, creatief te denken en problemen op te lossen, aldus Paul Kirschner[1] en Walma van der Molen[2]. Door feiten te leren maak je in je hoofd een raamwerk waaraan nieuwe kennis en inzichten gekoppeld kunnen worden. Ook is parate kennis een voorwaarde om oorzaak-gevolgrelaties te zien. Want hoe kun je nadenken over vergiftigen van je lever als je niet weet dat:

  • De lever eiwitten afbreekt en dat daarbij het afval product ureum ontstaat,
  • Dat je te veel aan eiwitten in je bloed kunt hebben en
  • Dat eiwitten vooral in vlees en vis voorkomen (leerstof begin klas 2)?

Het bovenstaande is een deel van het raamwerk van die leerling. Dat raamwerk zorgt voor context en daardoor voor begrip en inzicht van nieuwe kennis.

Begrijpend lezen

Je zou het misschien niet verwachten, maar (parate) kennis is de belangrijkste voorspeller voor succes bij begrijpend lezen. De reden is dat je kennis over een onderwerp moet hebben om de tekst goed te kunnen begrijpen. Een belangrijke eigenschap bij het ontwikkelen van een kennisnet is nieuwsgierigheid.

Nepnieuws

Op 10 januari 2017 kopte de Correspondent: “Juist nu je alles kunt googlen, moet onderwijs over kennis gaan.”[3] Waarom? In de laatste decennia is er ontzettend veel informatie op internet gekomen, zowel betrouwbare als onbetrouwbare informatie. ‘Nepnieuws’ is een bekend verschijnsel geworden. Daarom heb je vooral nu betrouwbare kennis (gestructureerde en wetenschappelijk onderbouwde informatie) nodig om informatie op waarde te schatten.

Werkgeheugen

Tot slot heb je parate kennis nodig om je werkgeheugen niet te veel te belasten.[4] Stel: je moet de stelling van Pythagoras gaan toepassen (√AB2+BC2= AC2) en je hebt nog nooit van een driehoek, rechte hoek, wortel en kwadrateren gehoord. De betekenis van die begrippen kun je op internet opzoeken, geen probleem. Terwijl je die woorden in je werkgeheugen vasthoudt, moet je de som gaan uitrekenen. Dat is erg lastig, omdat het werkgeheugen vol zit met die begrippen. Als die begrippen in het langetermijngeheugen zitten en wortel trekken en kwadrateren automatisch gaan, is er ruimte in het werkgeheugen over voor het toepassen van bijvoorbeeld de stelling van Pythagoras.

Samengevat

Parate kennis in ons langetermijngeheugen is belangrijk omdat:

  • Je kennis nodig hebt om o.a. oorzaak-gevolgrelaties te zien en om de kennis toe te kunnen passen,
  • Je onderscheid kunt maken tussen juiste informatie en onjuiste informatie of nepnieuws en
  • Om het werkgeheugen minder te belasten.

Dus parate kennis of googlen? Parate kennis!

Bronnen

[1] http://www.e-learning.nl/…/InterviewPaulKirschner.pdf

[2] https://www.innovatiefinwerk.nl/…/rapport_paul_kirschner_nsvp_-_herzien_dec._2017_2.pdf

[3] https://decorrespondent.nl/…/juist-nu-je-alles-kunt-googelen-moet-onderwijs-over-kennis-gaan/

[4] https://newsroom.didactiefonline.nl/…/download.pdf, pagina 128.