Hoe onthoud je de leerstof het best? Welke leertechniek moet je daarvoor inzetten? Daar is al veel over bekend. Maar wist je dat je leerstof beter zal onthouden als je in de pauze helemaal niets doet? En met niets bedoel ik níets: het liefst een kwartier met je ogen dicht zitten. Ik kan me voorstellen dat dat niet aantrekkelijk klinkt. Gelukkig zijn er alternatieven.

Eerder schreef ik al een blog over het belang van pauze houden. Aan het einde gaf ik kort aan wat je in een pauze het beste kan doen: het tegenovergestelde van waar je mee bezig was, namelijk bewegen. Maar dat is niet het hele verhaal. 

Niksen

Wat doe jij in een pauze? Even gamen, puzzelen, appen, bellen, nieuws lezen? Of even je ogen dicht en helemaal niets? Dat laatste wordt “wakefull resting” genoemd: ogen dicht en een tijdje niksen. 

Onderzoek naar niksen

Wakefull resting is al ruim 120 jaar bekend! In 1894 bestudeerde de psycholoog Hugo Münsterberg en zijn collega’s de effecten op verschillende soorten rustpauzes op leren en onthouden. Als deelnemers van hun experimenten na het leren van iets een denkactiviteit moesten uitvoeren, herinnerde ze zich minder van wat ze geleerd hadden. Dit soort experimenten zijn later (Kirschner haalt onderzoeken tussen 2012 en 2019 aan) door verschillende onderzoekers uitgevoerd. Tijdens alle experimenten zagen onderzoekers hetzelfde: de deelnemers die in de pauze niets deden, hadden het geleerde beter onthouden. Hoe komt dat? 

Hoe dan?

De resultaten zijn te verklaren aan de hand van twee theorieën: interferentie- en consolidatietheorie.

  • Consolidatie betekent verankeren, stabiliseren. Het duurt namelijk even voordat je nieuwe kennis stabiel wordt opgeslagen in het langetermijngeheugen. 
  • Interferentie betekent verstoring. Tijdens die consolidatie (je pauze) neem je andere prikkels waar en die mengen zich met wat je geleerd hebt. Wat je geleerd hebt wordt dus verstoord en niet goed opgeslagen.
Gewoon chillen

Wat raadt Kirschner in het artikel aan? ‘Gewoon chillen’. Dat hoeft niet in lotushouding op een kussentje. Doe gewoon iets waarbij je je hersenen niet voor hoeft te gebruiken. Dus lekker bewegen, maar geen nieuwe danspassen leren. Lekker een rondje lopen (met de hond) of uit het raam staren. 

Gewoon je hersenen niet gebruiken; de ‘nikser’ onthoudt de leerstof het best!

Bronnen

Deze blog is gebaseerd op het artikel van Paul Kirschner in Didactief:

Kirschner, P. A. (2020). Even de ogen dicht. Didactief (3), pagina. Gevonden op 15 augustus, op https://didactiefonline.nl/blog/paul-kirschner/even-de-ogen-dicht

Münsterberg, H., Campbell, W. W., Bigham, J., Pierce, A. H., Calkins, M. W., & Pierce, E. (1894). Studies from the Harvard Psychological Laboratory (II). Psychological Review, 1(5), 441–495. doi:10.1037/h0069000